İsrafı Önleme Vakfı tarafından paylaşılan rapora göre, dünyadaki israf durumu şöyle:* Her yıl üretilen gıdaların üçte biri dökülüyor veya israf ediliyor. Bu miktar 1,3 milyar ton gıdaya karşılık geliyor.
Gelişmiş ülkelerde israf edilen gıdanın maliyeti 680 milyar dolar iken gelişmekte olan ülkelerde bu rakam 310 milyar doları buluyor.
Meyve ve sebzeler en yüksek oranda israf edilen gıda ürünleri arasında yer alıyor. ABD ve Avrupa ülkeleri tarafından israf edilen gıda miktarı, dünya nüfusunun üç katını besleyebilecek durumda…
Zengin ülkelerde sadece tüketiciler tarafından israf edilen gıda miktarı 230 milyon ton… Bu miktar Sahra Altı Afrika ülkelerinin ürettiği gıda miktarına eşit gözüküyor…
Türkiye israf konusunda öne çıkan ülkelerden biri olarak dikkat çekiyor. Ülkemizde yılda 215 milyarı çöpe atıyoruz. Bu israf önlense belki pahalılık azalacak. Enflasyon düşecek da düşecek!..
2021 BM Gıda İsrafı Endeksi Raporu’na göre: Türkiye’de her yıl kişi başına 93 kilogram yiyecek çöpe atılıyor. Türkiye, dünya genelinde en fazla gıdanın israf edildiği ülkeler arasında bulunuyor. Yapılan hesaplamalara göre yıllık 26 milyon tonu bulan israf önlenirse, Türkiye’de gıda fiyatlarında ortalama yüzde 25 indirim yaşanacak. Bu da enflasyonu en az 6 puan geriye çekecek.
Ülkemizde ciddi anlamda ekmek israfı yaşanıyor. Son dönemde “fiyatı arttı” diye tepkiler yükselirken, diğer taraftan her gün 7 milyon ekmeği çöpe atıyoruz. Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu Başkanı Bendevi Palandöken; ekmek, su, gıda ürünleri ya da enerji gibi birçok konuda israfın boyutunun her geçen gün arttığını ifade ediyor.
Palandöken “Ülkemizde günde 100 milyona yakın ekmek üretiliyor ve bunun 7 milyona yakını çöpe gidiyor. Evlerde ısıtma ve aydınlatmada kullanılan enerjinin yüzde 35’i israf ediliyor. Tasarruf etmek zorunda olduğumuz halde israf ve çılgın tüketimde rekor kırıyoruz. Damlatan muslukları tamir ettirmek, ihtiyaçtan fazla ekmek, gıda, kıyafet ya da ayakkabı almamak, kullanılmayan ışıkları kapatmak gibi basit ama çok etkili davranışları alışkanlık hâline getirmeliyiz.” diye bizi uyarıyor.
Hayati öneme sahip suda da tablo aynı. Dünya çapında 1,1 milyar insan temiz suya erişemiyor. Türkiye’de de kullanılabilir yer üstü ve yer altı su potansiyeli yıllık 115 milyar metreküp civarında. Ancak vahşi sulama yüzünden yılda 20 milyar metreküp su israf ediliyor.
Bugün enerjide de içinde bulunduğumuz durum, Türkiye’nin dört bir yanında ısı yalıtımı seferberliği başlatılmasını gerektiriyor. Ülkede yaklaşık 5,5 milyon konutun yalıtıma ihtiyacı var. Bu rakam, yapı stokunun da yaklaşık olarak yarısına işaret ediyor. Bunun gerçekleşmesi hâlinde yaklaşık 10 milyar dolarlık enerji tasarrufu sağlanacak.
“Konutlarda tüketilen enerjinin yaklaşık yüzde 80’i verimsiz kullanılıyor. Isı yalıtımı yapılan bina sahiplerini, faturalarında yüzde 50’ye varan tasarruf elde edebiliyor. 50 milyar dolar civarında bir enerji ithalatımız var. Bunun 22,5 milyar doları doğrudan binaların ısıtılması ve soğutulmasına gidiyor. Bu rakamın yarıya indirilmesi lazım ki, cari açığımızda daralma olsun, döviz üzerinde baskı azalsın”
Ayrıca çoğunluğu doğu şehirlerimizde olmak üzere kaçak enerji kullanımının bedeli milyarları aşıyor. Buralarda yapılan israf kullanımı da hat safhada; üstelik kamu hakkı olduğunu bildiğimiz halde…Bugün enerjiden ham maddeye, tarımdan lojistiğe kadar birçok alanda ciddi sıkıntı yaşanıyor. Öyle ki dünyanın dev ülkeleri enerjisiz kalıyor, gıda ve ham madde bulunamıyor. Daha da şiddetlenmesinden korkulan bu arz sıkıntısı, artık her şeyin kıymetini bilmemiz gerektiğini bir defa daha gündeme getiriyor.
Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu tarafından yapılan çalışmalara göre;* İsraf edilen gıda miktarı yıllık 26 milyon tonu buluyor. Bu miktar, 215 milyar Türk lirasına karşılık geliyor. Bir yılda yaklaşık 50 milyon ton meyve ve sebzenin yüzde 25 ila 40’ı, tarladan çatala kadarki süreçte çeşitli sebeplerle kayboluyor. İsraf ve lüks tüketim içinde boğulurken şikayetçi olmaktan da hiç geri kalmıyoruz:
İsrafın haram olduğunu bildiğimiz halde: Nankör, şükürsüz ve hamd- etmeyen bir toplum haline geldik; Allah sonumuzu hayreylesin!..