50-79 arasında olan herkese tavsiye edilen kalın bağırsak kanseri taramalarının riski düşük olanlara faydasının çok az ve muhtemel zararlarının olabileceği bildirildi.

Buna karşılık, gelecek 15 senedeki riskleri yüzde 3’ den yüksek olan erkek ve kadınlarda ise taramaların faydasının zararından çok olduğu vurgulandı.

Bir kişinin 15 sene içindeki kümülatif kalın bağırsak kanseri riski ile bu girişimin zararları (kalın bağırsak delinmesi, gereksiz tedaviler), hayat kalitesi (anksiyete, girişimin yükü), kişisel değer, tercih ve hayat beklentisi birlikte değerlendirilmelidir.

Bu değerlendirme, 50-79 yaş arası hayat beklentisi en az 15 sene olanlar içindir.

15 senelik kanser riski yüzde 3’ den az olan kadın ve erkeklere tarama tavsiye edilmiyor ve bilgilendirilenlerin çoğu taramayı muhtemelen reddediyor.

Buna karşılık risk yüzde 3’ den yüksek ise dört yöntemden biriyle tarama tavsiye ediliyor ve bu gruptakilerin çoğu taramanın fayda ve zararları tartışıldığında muhtemelen taramayı kabul ediyor.

Panel, bir tarama testini diğerine tercih etmiyor ve bu seçim kişilere bırakılıyor.

Bazıları kolonoskopi gibi invazif bir testten ziyade dışkı testini tercih ederken kalın bağırsak kanserinden korunmaya çok önem veren biri veya testlerin tekrarlanmasını istemeyen biri sigmoidoskopi veya kolonoskopiyi tercih ediyor.

Uzmanlar, en etkili tarama testinin hangisi olduğu, bunların hangi yaşta ve hangi aralıklarda yapılacağının araştırılması gerektiğine ve tarama tavsiyelerinin buna göre değişebileceğine dikkat çekiyorlar.

Her 20 kişiden birinde görülüyor

Bağırsak kanseri (kolon ve rektum) gelişmiş ülkelerde her yirmi kadın ve erkekte görülüyor.

Risk yaş, cinsiyet, genetik ve hayat tarzı faktörlerine (sigara, alkol, fiziki aktivite ve beslenme gibi) göre değişiyor.

Kılavuzların çoğu 50 yaşın üzerindeki herkese riskleri ne olursa olsun tarama tavsiye ediyor.

Bu yaşta kalın bağırsak kanseri riski tipik olarak yüzde 1-2’ dir, yani aynı risk faktörüne sahip her 100 kişiden bir veya ikisinde 15 sene içinde kanser gelişecek demektir.

Dört tarama testinden biri her sene veya iki senede bir dışkıda immuno-kimyasal test, sigmoidoskopi (kolonun son kısmının incelenmesi) veya kolonoskopidir (kolonun tamamının incelenmesi).

15 senelik dönemde tarama testlerini tümü de kolon ve rektum “kanseri ölüm oranını” aynı miktarda azaltabilir. Kolonoskopi ve sigmoidoskopi, kolon-rektum kanseri riskini de azaltabilirken, dışkı testleri ile kanser riski azalması daha küçüktür. Zararlar, dört tarama testinde de enderdir ve aynı büyüklüktedir.

Gelelim neticeye

Kalın bağırsak kanseri riski yüksek olanların tarama yaptırmaları şüphesiz ki doğrudur ama kanser riski düşük olanlar için tarama şart değildir.

Kanserden korunmanın temel yolu adam gibi beslenme ve adam gibi hayat tarzıdır.