Osmanlı’da sadaka taşları varmış, ihtiyacı olan sadaka taşının üzerindeki keseden, yabancı elçilerin de şaşkın şehadetleriyle, sadece ihtiyacı kadarını alırmış
Aynı şey yolların üzerinde vakıflar tarafından kurulan konaklarda da uygulanır, yolcu eğer ihtiyacı varsa yatağının başucundaki keseden alabilirmiş
Binitine ücretsiz bakılır, ücretsiz üç gün yemek verilirmiş
Eskiden “Kapıyı kapat!” denilmezmiş
Allah (c
c
) kimsenin kapısını kapatmasın diye düşünülürmüş
“Kapıyı ört, ya da sırla” denilirmiş
Kapının kapanmadan yavaşça örtülmesi edebdenmiş
“Lambayı söndür” demezlermiş
Allah (c
c
) kimsenin ışığını söndürmesin, “Lambayı dinlerdir” derlermiş
Lamba yakılmaz, uyandırılırmış
Uyuyan birisi uyandırılmak için sarsılmaz veya adı ile çağırilmazmış
“Agah ol erenler” derlermiş
Nezaket, incelik, edeb her işin başı imiş de ondan… Ona eren uyanık olurmuş
İnsanların sözü kesilmez, işaret ve işmar edilmez, fısıltılar, gizli konuşmalar hoş karşılanmazmış
Hanımlar “Efendi” derlermiş beylerine, “siz” derlermiş
Hanımefendiliklerini gösterirlermiş
Gezerken yere yumuşak basılır, ses çıkarmamaya çalışılırmış
Yerdeki haşerata basmamaya özen gösterdiği için, adı “Karınca basmaz Efendiye” çıkan insanlar varmış
Kapıdan çıkarken arkasını dönmemek, geri geri çıkmak edebmiş
Kapı eşiğindeki ayakkabılar, dışarıya doğru değil, içeriye doğru çevrilirmiş
“Git bir daha gelme!” der gibi değil de, “gitsen de ayağının yönü buraya dönük olsun” der gibi dizilirmiş
Eskiler hayatı o kadar nurani, o kadar temiz, o kadar manâlı yaşarmış
“Komşuya hatır soran sıra sıra terlikler, Ölçülü uzaklıkta yakın beraberlikler
” diye tarif eder Üstad N
Fazıl bu hali…
Eskiler “Edeb Ya Hu!” derler, Onu görüyor gibi yaşamaya çalışırlarmış
O varken başkasına bakmaz, Onu unutmuş gibi hallere girmezlermiş
Ezel ve Ebed Sultanı’nın huzurunda nasıl hareket edilmesi gerekiyorsa öyle hareket etmek isterlermiş
“Bizi takip eden, her halimizi perdesiz, engelsiz gören, şu anda bizim durumumuza bakan Allah var!” der gibi, o mânâyı hatırlatmak için her yere “Edeb Ya Hu!” yazarlarmış
“Allah’ın huzurunda edeb” demekmiş bu…
İnsan nerede olursa olsun Allah’ın huzurunda değil midir?
Mutlu Bir hafta sonu geçirmeniz dileğiyle
Huzurla KALIN
