Habersiz kendinden bilmiyor yaptığını  Ey insan, önce sen kendini tanı

Senin mahiyetin hatta meleklerden de ulvidir Cihan sende gizlidir alem senin içindir

Allahın halifesi yeryüzünün varisidir insan. Allahın bütün sıfatlarına mazhar olan yegane varlıktır insan. 5 duyu akıl ve ruh sahibi  düşünen, konuşan hem biyolojik  hem sosyolojik hem de ideolojik tek varlık insan. Manevi yönüyle üstünlük taşıyan, maddi yönüyle de Allahın muhteşem kudretinin bir mucizesi insan.  

Hz Mevlananın tabiriyle bir hamur teknesi boyunda.  lakin tabiattan da üstün, kâinattanda. Çünkü insan, Allahın cemâlinin  ve celâlinin aynası ve Allahın en muammalı sırrıdır. Bir tek hücresinde 18 Bin alemi taşıyan muhteşem kâinatın özüdür. Şeyh Galibe göre insan, bir damla kan  bin kaygıdır.

Muhammed İkbale göre ise  insana sığabilen alem, aleme sığamayan insandır.

Yunusa göre insan ise madde ve mânânın vuslatıdır ki Yunus bunu şöyle izah eder : ete kana büründüm Yunus oldum göründüm.

İnsan dedikleri el ayak ile baş değil  İnsanı insan kılan baş ile kaş değil

Beden et kemik yığını hayvanda da var yamanı

Hakkın kudret sırrıdır  ruhsuz kalıp hoş değil

Hem eşrefi mahluk  hem esfele safilin olabilme vasfına sahip tek varlıktır insan. 

Onda okadar büyük bir aşk ve arzu var ki  18 Bin alemin özüdür. Buna rağmen

tatmin olmaz, rahat durmaz. Çünkü Yüce Yaratıcı insanın gönlünü ancak yüce zatı

ile tatmin olur bir fıtratta yaratmıştır. 

Allahu Azimuşşan insanı varlıkların içinde en güzel surette yarattı. Halifeliği ona

layık gördü ve ona muhabbet edip kendine muhatab etti. Eşrefi mahluk iltifatıyla sıfatlandırıp ahseni takvim libasıyla ziynetlendirdi. Ona kendi iradesinden bir cüz verip, kendi ruhundan üfürdü.

Varlıkta uçsuz bucaksız fezaya serpilmiş milyarlarca güneş sistemi var. Bunların içinde yüzen bir toz zerresi kadar sayılabilecek olan kendi güneş sistemimizdeki küçücük dünyamız ve küçücük dünya üzerindeki insan cismiyle bir zerre bile değil

lâkin ruhuyla  milyarlarca güneş sisteminin özünü teşkil ediyor.

Yani  insan, gölgesi kadar değil, yüreği kadar yer kaplar. Yüreğiyle  18 Bin alemi kapsar  Bundan dolayı insana  alemi ekber  denilir.  Hz Alinin dediği gibi küçücük cisminde  tüm mevcudat dürülüp gizlendi.