İneklerde Süt Humması – Doğum Felci – Paresis Puerperalis – Hipokalsemi
İneklerde Süt Humması – Doğum Felci – Paresis Puerperalis – Hipokalsemi
Etiyolojisi ve Epidemiyolojisi
Nedeni laktasyonla kanda iyonize Ca’nun azalmasıdır. Her lt sütle 1-1.5g Ca atılmaktadır.
Hazırlayıcı faktörler;
- Yüksek süt verimi, yaşlı inekler daha duyarlı
- Daha önce süt humması geçirenlerin geçirmeyenlere oranla daha predispose olması
- Kuru dönemde sığırlar faz Ca ve P verilmesi
- Aşırı sodyum, potasyum ve rasyonun yüksek ham protein içeren yemler verilmesi
- Doğum sırasında yem alımının azalması ya da kalsiyum içerği düşük yemler verilmesi
- Doğum sırasında artan östrojen düzeyinin Ca mobilizasyonunu inhibe etmesi
- Asidoz, ishal gibi sindirim bozuklukları
- Yatalak durumda olan ineklere sağaltım yapılmazsa ölüm kaçınılmazdır
- Hastalığı geçirenlerde retensi sekondinarium, metritis, süt veriminde azalma, canlı ağırlıkta azalma, abomasum deplasmanı, ketozis ve mastitis görülmesinin daha fazla olması nedeni ile ekonomik önemi daha da artmaktadır.
Klinik Semptomlar
- İştahsızlık, süt veriminde azalma, rumen hareketlerinde ve dışkı miktarında azalma
- Baş ve ayaklarda titreme ve titremeye bağlı beden sıcaklığının hafif yükselmesi
- Duyarlılığın artması böğürme bazen başı sallama, dilini oynatma ve diş gıcırdatma
- Baş bölgesi uyarıldığında dilini çıkarma
- Sallantılı yürüyüş, yerinde duramama ve kolayca düşme
- Depresyon, uyuşukluk, iştahsızlık, mermede ve gözlerde kuruma, uzun süreli dalgın bakması
- Sterno-abdominal pozisyonda yatma ve baş boyun üzerine kıvrık
- Ayağa kalkamama
- Oskültasyonda kalp seslerinin zayıf duyulması
- Dışkılama ve ürinasyonun olmaması
- Pupilla refleksinin azalması veya kaybolması
- Rumen hareketlerinin kaybolması sonucu sekonder tympani şekillenebilir
- Konstipasyon ve anal reflekslerin kaybolması
- Bu dönemde de hipotermi çoğu kez oluşmaktadır
- Sahada biz veteriner hekimler genellikle 2’inci dönemde müdahele ediyoruz
- Boylu boyunca yatış, kaslarda gevşeklik, uyarılara tepki göstermeme
- Hipotermi
- Artık kalp seslerini ve nabızı alamamaktayız ve hayvan komaya girmiştir
- Bu dönemde sağaltım geç kalırsa mutlak olarak ölüm gerçekleşir
Sağaltım – Tedavi;
- [sociallocker]
- 8-12g (1g/45kg) Ca mutlaka iv. uygulanarak verilmelidir
- Hayvanın canlı ağırlığına ve süt verimine oranla Ca yeterli düzeyde vermek gerekmektedir
- İlk uygulama Ca mutlaka iv. verilmeli im. veya sc. verilmemelidir.
- Çoğunda infuzyon sırasında defakasyon ve ürinasyon görülür bu da tedaviye cevap verdiğinin en kısa ispatıdır
- İlk 24 saat sağım yapılmamasını öneremekle beraber bu durumda mastit mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır
- Ca uylumasından sonra P normal düzeye dönmekle beraber bazı olgulara fosfor da verilmelidir. Aslında laboratuar bilgileri elimizde olmadığından dolayı her doğum felci durumunda fosfor uygulanması gerekir. Hipomagnezemi şüphesi varsa Mg da verilmelidir.
- Nüks eden olgularda P, Mg ile beraber glukoz uygulanabilir.[/sociallocker]
- Doğuma 2-3 hafta kala Ca miktarı 100-125 g. ve P 80 g aşmamalıdır
- Riskli hayvanlarda amonyum klorür veya amonyum sülfat 100g/gün katılabilir
- Doğuma yakın ya da doğumda hemen sonra 150g Ca verilebilir
- Doğuma 8-2 gün kala D3 vit uygulanabilir burada bilmemiz gereken Mg miktarı eksikse uyguladığım D3 etkisiz kalabilir