Covid-19 virüs salgını kısa çalışma yapılması açısından dışsal etkilerden kaynaklanan zorlayıcı neden olarak kabul edilmiş olup hali hazırda kısa çalışma uygulaması işyerlerinde yaygın olarak sürdürülmektedir.
Yine iş sözleşmesinin belli şartlar haricinde işverence feshinin yasaklandığı bu dönemde çalışanların pandemi ücretsiz izne gönderilmeleri halinde nakdi ücret desteği ödenmektedir.
Bazı çalışanların sağlık kuruluşlarına yaptıkları başvurularda kısa çalışma ödeneği veya nakdi ücret desteği aldıkları için sağlıktan yararlanamayacakları yönünde bilgilendirme yapıldığı görülüyor.
Gerek Covid-19 döneminde uygulanan dışsal etkilerden kaynaklanan zorlayıcı neden kapsamındaki kısa çalışma uygulamalarında gerekse de normal zamanlarda uygulanan kısa çalışma uygulaması kapsamında;
– İşçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi,
– Genel Sağlık Sigortası primleri ödenmesi,
Hizmetleri Çalışma ve İş Kurumu (İŞKUR) tarafından sağlanmaktadır. Başka bir ifade ile İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı süre için genel sağlık sigortası (GSS) primleri İŞKUR tarafından ödenmektedir. Söz konusu dönemde kısa ve uzun vadeli sigorta primleri aktarılmaz, yalnızca GSS primleri İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmaktadır. Bu nedenle kısa çalışma ödeneği alan bir işçiye GSS prim borcu çıkartılmaz ve işçi sağlık hizmetlerinden yararlanabilir.
Aynı şekilde, 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Geçici 24’üncü Maddesi Kapsamında Yapılacak Nakdi Ücret Desteği Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar çerçevesinde uygulanmakta olan Nakdi Ücret Desteği kapsamında da benzer bir uygulama bulunmaktadır.
Nakdi ücret desteğinden yararlananlardan 5510 sayılı Kanuna göre genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenler, aynı Kanunun 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılırlar ve genel sağlık sigortasına ilişkin primleri İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanır.
Başka bir ifade ile Nakdi Ücret Desteği alan işçiye bu dönem için ilave olarak GSS prim borcu çıkartılmamaktadır. Yine aynı şekilde Nakdi Ücret Desteği alan işçiler de sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir.
Sigortalıların e-Devlet üzerinden yapılan kontrollerde Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim borcu görülmesi halinde söz konusu borç zorunlu sigortalılık öncesinde işsiz (boşta) geçen dönemlerinden kaynaklanan borçlar olacaktır. Bu tarz borçların 7256 sayılı Kanun kapsamında getirilen imkândan yararlanılarak gecikme cezası ve gecikme zamları silinerek indirimli şekilde ödenmesi veya yapılandırılması mümkün bulunmaktadır.
Sonuç olarak kısa çalışma ödeneği veya nakdi ücret desteği almakta olan sigortalılara bu dönemlerde GSS prim borcu çıkartılmamakta olup, GSS primleri İŞKUR tarafından ödenmektedir. Sağlık hizmetlerinden yararlanmaları mümkündür.
Ayrıca çalışanların eski dönemlerden kaynaklanan GSS borçlarını ise 7256 sayılı Kanun kapsamında başvurarak ödemeleri uygun olacaktır.