Sığırlarda Tetanoz

Sığırlarda Tetanoz lokal yara enfeksiyonları sonucuClostridium tetaninin neden olduğu, aşırı duyarlılık, çizgili kaslarının spastik tonik kontraksiyonları ile karakterize, bulaşıcı olmayan, akut subakut seyirli bir toksemidir. Dünyanın her yerinde görülebilen bir hastalık sporadik seyreder.

Tetanozun Etiyolojisi ve Epidemiyolojisi

Hastalığın etkeniClostridium tetanigram pozitif (+), anaerop, sporlu bir bakteridir. Etken, toprakla, insan ve hayvanların gaitalarında bulunur.

Enfekte yaralarda kısa sürede eksotoksin oluşturur. Kültürlerde enfekte yaralardaki gibi kısa sürede eksotoksin sentezler. İki tip eksotoksin oluşturmasına rağmen çok zehirli tetanospasmin asıl hastalık tablosunu oluşturur.Clostridium tetaninin vejetatif formları fiziki ve kimyasal etkenlere duyarlı olmasına rağmen sporları dezenfektanlara ve ısıya dayanıklı, toprakta uzun süre yaşlar. % 0.2 lik formalin toksinini 39 C de 14 günde zararsız yapar, fakat antijen özelliğini korur.

Derin yara enfeksiyonları veya aseptik şartlarda yapılan operasyonlar, sığırlarda güç doğum yaraları, boynuz kesme, buzağılarda göbek kordonunun yetersiz bakımı, kuyruk kesme, ayrıca kastrasyon ve aşılama vb. uygulamaları takiben hastalık oluşur. Cl. tetani veya sporları deri ve mukozadaki yabancı cisim travmaları, ağız ve farenks mukozasındaki her türlü yaralardan vücuda girer. Derin ve ezik yaraları, derin nekrotik dokular, hematom ve eksudat içersinde ürer ve şiddetli bir toksin sentezler.

Sağlıklı yetişkin sığırların kanında genellikle tetanoz antitoksini bulunduğu için atlardan daha dirençlidirler. Buzağılar kolostral sütle antitoksini alırlar, buna rağmen onlara solid bir immunite sağlamaz ve diğer taraftan birkaç gün içinde kan serumunda kaybolurlar. Bu nedenden dolayı genç sığırlar hastalığa daha duyarlıdırlar.

Ölüm oranı gençlerde %80, ergin hayvanlarda %50 den azdır. İnkubasyon süresi ortalama 1-3 hafta, 3 günden kısa olduğu gibi 2 aydan fazla da olabilir.

Tetanuzun Klinik Semptomları

Hastalığın ilk klinik berlirtisi hareketlerin sertleşmesi ve çiğneme kaslarının krampıdır (Trismus)

• Yaranın etrafında kaslarda gerginlik
• 1-2 gün sonra çizgili kasların spastik tonik kosntraksiyonları
• Kaslar tahta gibi sertleşir ve gerginleşir.Atlama sehpasıpozisyonu
• Baş ileriye doğru uzatılmış kulaklar dik veya arkaya kalkık burun delikleri genişlemiş şekildedir.
• Karın kasları gergin ve çekik
• Üçüncü göz kapağı(Palpebra Tertia) göz yuvarlağı üzerine düşer.
• Geçici diş gıcırdatma
• Yem tüketimi ve su içmede güçlük
• Timpani, güçlü rumen hareketleri
• Tutuk yürüyüş adım dik ve kısa
• Yatma istemezler
• Nabız frekansı artar, solunum hızlı ve mukozalar hiperemiktir
• Vücut sıcaklığı 41-42 derece ölümden önce 45 dereceye kadar yükselir
• Salivasyon

Tetanozda Ayırıcı Tanı

• 3. göz kapağının düşmesi ve rumen gaz toplanmasıylaBuzağıların süt tetanisi, İneklerin Hipomagnezemik Tetani ve Serebrokortikal Nekroz (CCN)dan
• 3. göz kapağının düşmesi ve daha kısa seyretmesi ileBSEden
• 3. göz kapağının düşmesi ve belirgin tetanik jonvulsiyonların olmasıyla buzağılardaMeningitisden
• Sürenin daha uzun olması ve abomasum içeriğinde strikinin saptanmamasıylaStriknin Zehirlenmesinden ayrılır.

Tetanoz Tedavisi

Bulunabilirse enfeksiyon kaynağı olan yaranın lokal tedavisi yapılmalıdır. Yaralar açılarak temizlenir ve antiseptik olarak %3 lük hidrojen peroksit, % 1 lik potasyum permanganat kullanılır.

Prokain penisilin, tetrasiklinler, cephalosporinler ve eritromisin bunlardan biriyle yara bölgesine enjekte edilir. Ayrıca yüksek dozda 6-7 gün süreyle prokain penisilin veya tetrasiklin paranteral olarak kullanılır.

Başlangıçta bir veya iki kez 100.000 – 200.000 ünite tetanoz antitoksini, gerektiğinde her 12 saatte bir verilir.

Spazmları çözmek ve hayvanı yatıştırmak için çeşitli sedatifler Ksilazin, Klorpromazin, Kloralhidratverilebilir.

Kas kontraksiyonları nedeniyle artan laktik asidin nötralizasyonu için NaHCO3 i.v. verilir.

Konstipastonu engellenmek için hafif sürgütler verilir.

Hayvanlar karanlık ve sessiz bir yere alınırlar. Yem ve su baş hızasında konulur eğer gıda alınamıyorsa suni yolla verilmelidir.

Tetanozdan Korunma

Tetanoz dan korunmak için ilk önce her türlü yaraların gerekli dezenfeksiyonları mutlaka yapılmalıdır. Tüm operasyon malzemelerinin sterilitesi sağlanmalıdır. Yaraların sonrası için gerekli bakımları yapılmalı ve önlemler alınmalıdır. Buzağılarda göbek kordonunun dezenfeksiyonu yapılmalıdır. Derin yaralar oksijenli su ile temizlenmelidir. Koruyucu olarak 3000 IU tetanoz antitoksini ve antibiyotik uygulanabilir. Hastalık görülen yerlerde aşı uygulaması yapılmalıdır.