“Different associations between HDL cholesterol and cardiovascular diseases in people with diabetes mellitus and people without diabetes mellitus: a prospective community-based study” başlığıyla yayınlanan araştırmada, şeker hastalığı olan 8244 kişi ile şeker hastalığı olmayan 83.110 kişi ortalama 10.4 sene takip edildi (1).
Başlangıçta bunların hiçbirinde kalp-damar hastalığı veya kanser yoktu ve hiçbiri de takip süresinde kan yağlarını düşüren ilaç kullanmadılar.
Bu kişilerin 2 senede bir HDL-kolesterol seviyeleri ölçüldü.
Takip döneminde 5076 kişide kalp krizi, iskemik (kanamasız) veya hemorajik (kanamalı) felç gibi kalp-damar hastalığı olayları ortaya çıktı.
BİR: Kalp-damar hastalığı (KDH) riski üzerinde şeker hastalığı ve HDL-kolesterol seviyeleri arasında anlamlı bir etkileşim bulundu.
İKİ: HDL-kolesterol seviyeleri ile KDH arasındaki ilişki, şeker hastalığı olmayanlarda U şeklinde bir eğri ortaya koydu.
ÜÇ: KDH’ nın ayarlanmış risk oranı, HDL-kolesterol seviyeleri 1.30-1.42 arasında olan en düşük risk grubuna göre 1,04 mmol/L’ den düşük HDL-kolesterol seviyeleri için 1.26 ve 2,07 mmol/L’ den yüksek HDL kolesterol seviyeleri için 1.76 olarak hesaplandı.
DÖRT: Şeker hastalığı olanlarda ise HDL-kolesterol seviyeleri yüksekliğinin KDH riskini artırdığı görüldü.
Ayarlanmış KDH riski, 2.07’ nin üzerindeki HDL-kolesterol seviyeleri için HDL-kolesterol seviyeleri 1.30-1.42 arasında olanlara göre 1.62 olarak bulundu.
Araştırmacıların vardıkları kanaat şu: Yüksek HDL-kolesterol seviyeleri, şeker hastalığı olan ve olmayan kişilerde yüksek KDH olayları riski ile paradoksal olarak ilişkiliydi. Buna karşılık düşük HDL-kolesterol seviyeleri şeker hastalı olanlarda gelecekteki KDH riskini öngöremedi.
Bizde de Prof. Dr Altan Onat ve arkadaşları da, aşırı HDL yani iyi kolesterol yüksekliğinde çeşitli (CETP) protein kusurları, aşırı HDL (kolesterol ve partikül) yüksekliği ve çeşitli hastalıklar arasında, özellikle şişmanlık ve şeker hastalığı arasında ilişkiler olabileceğini bildirmişlerdi (2).
İyi kolesterol yüksekliği kalp krizi riskini artırıyor
Daha önce Science’ da yayınlanan araştırmada da iyi kolesterol yüksekliğinin bazı kişilerde kalp krizi riskini bırakın azaltmayı tam aksine neredeyse sigara kadar artırabileceğini ortaya koymuştu.
Cambridge Üniversitesi uzmanları tarafından gerçekleştirilen araştırmaya göre SCARB1 adı verilen bir gende oluşan mutasyon her 1700 insandan birinin yüksek seviyede iyi kolesterole sahip olmasını sağlıyor ama bu hiç de iyi bir şey değil.
Araştırmanın sonuçları, bu gende mutasyona sahip olan kişilerde kalp krizi geçirme riskinin yüzde 80 daha fazla olduğunu gösteriyor (3).
HDL-kolesterolün kalp krizi üzerine etkilerinin kalp krizi geçirmiş 21 bin ve kalp krizi geçirmemiş 95 bin kişi üzerinde incelendiği araştırmada endotelial lipaz geninde rastlanan bir varyasyonun HDL kolesterolü yükselttiği ama bunun kalp krizleri üzerine bir etkisi olmadığı belirlendi.
Bu araştırmacılar daha önce insanların yüzde 2.6’ sında endotelial lipaz geninde rastlanan varyasyonunun HDL-kolesterolü 6 puan kadar yükselttiğini belirlemişlerdi.
Araştırmada daha sonra 53 bin 500 kişide HDL-kolesterolü artıran 14 gen takımına bakıldı ve bunlarda da kalp krizlerinin azalmadığı tespit edildi (4).
İyi kolesterolü yükselten ilaçlar da boş çıktı
Daha önce de östrojen tedavisinin HDL-kolesterolü artırdığı ama kalp krizlerini azaltmadığı belirlenmişti.
Ardından iyi kolesterolü artıran fibrat ve niasin gibi ilaçların işe yaramadığı anlaşıldı.
CETP-inhibitörleri olarak bilinen ve HDL-kolesterolü artıran ilaçlarla yapılan araştırmalar da fiyaskoyla sonlandı.
Bu gruptan torcetrabip ile yapılan çalışmalar 2006 senesinde kalp krizi ve felçleri “artırdığı” gerekçesiyle durduruldu (5).
Kalp krizinin sebebi iyi kolesterol olabilir
Nature Medicine’ de yayınlanan araştırma kolesterol teorisinin köküne kibrit suyu dökmüştü.
Cleveland Kliniği uzmanları tarafından yapılan çalışma HDL-kolesterolün okside olarak zararlı bir forma dönüşebileceğini ve bunun da damarları tıkayabileceğini ortaya koyuyor.
Araştırma, kardiyoloji kliniğine başvuran 627 hastada oxTrp72-apoA1 seviyesi yüksekliğinin kardiyo-vasküler hastalık riskinin arttığını ve dolaşımdaki oxTrp72-apoA1 seviyelerinin arter duvarındaki pro-aterojenik olayın izlenmesini sağlayabileceğini gösteriyor (6).
Gelelim neticeye
Sadece kanda ölçülen değerlere bakarak bir kişinin kalp hastalıkları riski hakkında yorum yapmanın doğru olmayacağını bir kere daha görüyoruz.
LDL-kolesterol yani kötü kolesterol yüksekliğinin kalp krizi ve felç riskini artırdığını, HDL kolesterol yani iyi kolesterol yüksekliğinin ise riski azalttığını kategorik olarak iddia etmek doğru değildir.
İyi kolesterol yüksekliğinin şeker hastalarında KDH riskini artırmasına şaşırmadım, buna şaşıranlara da şaşırmam.
Onlar ki gözleri ver görmezler, kulakları var duymazlar.
Kaynaklar:
1. https://academic.oup.com/ajcn/article-abstract/114/3/907/6280087?redirectedFrom=fulltext
2. http://old.tkd.org.tr/pages.asp?pg=:dergi/dergi_content&plng=tur&id=1176&dosya=112
3. http://science.sciencemag.org/content/351/6278/1166
4. http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736%2812%2960312-2/fulltext
6. http://www.nature.com/nm/journal/vaop/ncurrent/full/nm.3459.html
Şu makalelerimi okumanızı da tavsiye ederim.
KÖTÜ KOLESTEROLÜ DÜŞÜK OLANLARDA BEYİN İÇİ KANAMA RİSKİ YÜKSEK https://ahmetrasimkucukusta.com/2019/07/13/yazilar/tip-yazilari/kolesterol/kotu-kolesterolu-dusuk-olanlarda-beyin-ici-kanama-riski-cok-yuksek/
KOLESTEROL TEORİSİ İFLAS ETTİ https://ahmetrasimkucukusta.com/2016/04/09/yazilar/tip-yazilari/kolesterol/kolesterol-teorisi-iflas-etti/
İYİ KOLESTEROL YÜKSEKLİĞİ: YARARLILIK MI, ZARAR YAPICILIK MI? https://ahmetrasimkucukusta.com/2015/06/28/misafir-yazar/iyi-kolesterol-yuksekligi-yararlilik-mi-zarar-yapicilik-mi/
KALP KRİZİNİN SEBEBİ İYİ KOLESTEROL ÇIKTI, İYİ Mİ? https://ahmetrasimkucukusta.com/2014/01/27/yazilar/tip-yazilari/kolesterol/kalp-krizinin-sebebi-iyi-kolesterol-cikti-iyi-mi/