Bir taraftan koronavirüs aşısı yapılanların sayısı arttıkça faz 3 çalışmalarında bildirilen etkinlik ve emniyetle ilgili verilerinin doğru olmadığı ortaya çıkıyor (1).
Diğer taraftan aşıların daha etkili olmasını sağlamak antikor cevabını artırmak için ruhsal durumumuzun yani moral, maneviyat ve motivasyonun da çok önemli olduğunu gösteren çalışmaların sayısı artıyor.
Ohio Üniversitesi son 30 senede stres, depresyonunun ve egzersiz gibi sağlıklı davranışların aşılara verilen bağışıklık cevabını inceleyen 49 araştırmayı değerlendirdi (2, 3).
Bu araştırmalarda, psikolojik faktörlerin ve davranışların influenza, hepatit B, tifo ve pnömoni de dâhil olmak üzere bir dizi aşıya karşı bağışıklık tepkisi üzerindeki etkilerine bakılmıştı.
Masaj, fiziki aktivite, stres yönetimi ve gıda takviyelerinin bağışıklık cevabını müspet etkilerken depresyon, stres, yalnızlık ve sağlıksız hayat tarzının bağışıklığı zayıflatarak aşıların etkisini azaltabileceği ortaya konmuştu.
Aşılamadan sonraki saatler içinde, vücut potansiyel bir biyolojik tehdidi tanımaya başladığında hücresel düzeyde doğuştan gelen genel bir bağışıklık tepkisi oluşur. Bu ilk bağışıklık tepkisine, zamanla spesifik patojenleri hedefleyen antikorların üretimi de eklenir.
Perspectives on Psychological Science’ da yayınlanacak olan çalışmadan çıkan sonuçlar:
Fiziki olarak fit olanların daha iyi bağışıklık cevapları gösterdikleri bilinmekle beraber aşıdan önce son 24 saatteki kısa süreli egzersizlerin bile yararı olabilir.
Aşı yapılacak kol için 30 veya 45 dakikalık egzersizlerin bile yararlı olabileceğini gösteren çalışmalar da var.
Sağlıklı bir diyet, sigaranın azaltılması veya bırakılması, stres yönetimi aşı etkinliğini artırabilir.
Sağlığı ve alışkanlıkları birkaç hafta veya ay içinde tamamen dönüştürmek gerçekçi olmasa da iyi bir uyku ve aşıdan önceki ve sonraki günler egzersiz gibi fark yaratmak için atabilecek bazı adımlar vardır.
Pandeminin etkileri
Pandemiye bağlı yalnızlık, ekonomik sıkıntılar, gelecekle ilgili belirsizlikler insanları sağlıklı davranışlardan uzaklaştırmış olabilir, anksiyete ve depresyona yol açabilir ve bunlar yaşlılarda daha belirgindir.
Dünyanın dört bir yanından gelen bilgiler daha yüksek depresyon ve anksiyete oranları, daha fazla uykusuzluk, artan alkol satışları ve daha fazla yeme olduğunu ortaya koydu.
Araştırmacılardan Kiecolt-Glaser “Stresin aşıya karşı antikor yanıtınızı geciktirebileceğini görüyoruz. Stres yan etkileri de artırabilir ve korunma stresi olmayanlara göre daha kısa süreli olabilir ve daha geç başlayabilir” diyor.
Gelelim neticeye
Salgının kendisinin yarattığı stres yetmezmiş gibi farklı çevrelerin korkutma kampanyaları da tüm hızıyla sürüyor.
Bağışıklığın yerinde olabilmesi, hastalıklarla mücadele edebilmesi için ruhsal sağlık çok önemlidir.
Morali, motivasyonu, maneviyatı olmayanların bağışıklığı yerlerde süründüğü gibi bunlar tedbirlere ve yasaklara da uymazlar.
Koronavirüsle mücadele sadece maske, mesafe ve muslukla olmaz, bunlara mutlaka moral + maneviyat + motivasyon da eklenmelidir.
Kaynaklar:
2. https://www.psychologicalscience.org/news/releases/2021-jan-depression-covid-vaccines.html
3. https://medicalxpress.com/news/2021-01-maximum-effectiveness-de-stress-healthy-covid-.html