Birinci nesil Kovid-19 aşıları, ağır tablo ve hastaneye yatışları azaltmada etkili olmakla beraber antikorlardan kaçma hususiyeti kazanan ve aşıların etkinliklerinin azalmasına yol açan varyantlar tekrarlayan enfeksiyon dalgalarına sebep oldu.
Aşıyla tetiklenen mukozal veya sistemik hafıza T hücrelerinin bu tür antikordan kaçan varyantlara karşı ne ölçüde koruma sağladığı belli değildir ve bundan dolayı da geniş çapta koruyucu aşılar üzerinde çalışılması gerekir.
Güçlü T hücresi tepkileri ortaya çıkaran adjuvanlı spike protein bazlı aşılar kullanarak, sistemik veya akciğerde yerleşik CD4 ve CD8 T hücrelerinin virüs nötralize edici antikorların varlığında veya bunlar olmadan varyantlara karşı korunup korumadığı araştırıldı.
Şu sonuçlara varıldı:
BİR: Mukozal (buruna uygulanan) veya parenteral (kasa zerk edilen) bağışıklama, etkili viral kontrole yol açtı ve nötralizan antikorlarla veya bu antikorlar olmadan akciğer patolojisine karşı koruyucu oldu.
İKİ: Mukozal hafıza CD8 T hücreleri tarafından sağlanan koruma, virüsü etkili bir şekilde nötralizan antikorların varlığında büyük ölçüde gereksizdi.
ÜÇ: “Yardım edilmemiş” mukozal hafıza CD8 T hücreleri, CD4 T hücreleri ve nötralizan antikorlar olmadan homolog Kovid-19’a karşı hiçbir koruma sağlamadı
Bununla beraber, tespit edilebilir virüs nötralizan antikorların yokluğunda, sistemik veya akciğerde yerleşik bellek CD4 ve “yardımcı” CD8 T hücreleri, akciğer immüno-patolojisi olmaksızın nispeten antikora dirençli B1.351’e karşı etkili koruma sağladı.
Bu sebeple, korunmuş epitoplara yönelik sistemik ve mukozal hafıza T hücrelerinin uyarılması, nötralizan antikorlardan kaçan varyantlara karşı koruma sağlamak için etkili bir strateji olabilir.
Bu çalışmadan elde edilenveriler, T hücre hedefli immüno-modülasyon veya geniş ölçüde koruyucu Kovid aşılarının geliştirilmesinde önemli etkilere sahiptir.
Araştırmanın önemi
Birinci nesil Kovid-19 aşılarıyla sağlanan bağışıklık, bağışıklığın zamanla zayıflaması veya yeni varyantlara karşı çapraz bağışıklığın yeterli olmaması sebebiyle etkili ve kalıcı koruma olmaz.
T hücreleri ise T hücresi bazlı aşılar ise mutasyona uğramayan değişmez viral epitopları tanıdığı için varyantlara karşı geniş bağışıklık sağlayabilir.
Bu çalışmada, adjuvanlı spike protein bazlı deneysel aşıların, güçlü solunum veya sistemik CD4 ve CD8 T hücre hafızası ortaya çıkardığı ve virüs nötralize edici antikorların yokluğunda da Kovid’ e karşı korunduğu gösterildi.
Bu sebeple, T hücresi bazlı aşılar mevcut aşıların sağladığı bağışıklığı potansiyel olarak yenen ve antikorlardan kaçan varyantlara karşı koruma sağlamanın anahtarı olabilir.
Gelelim neticeye
BİR: Kas içine zerk edildiği için mukozal bağışıklık sağlamayan aşıların Kovid’ i önlemesinin mümkün olmadığı en baştan belliydi.
İKİ: Kanda ölçülen antikorlar, viremiye yol açan enfeksiyonlarda önem taşır.
ÜÇ: Hem enfeksiyon geçirerek hem aşılanarak ortaya çıkan antikorların zamanla azalması, beklenen ve olması gereken bir durumdur. Her geçirilen enfeksiyon veya aşılamanın sağladığı antikorlar kanda sürekli kalacak olsaydı kan akışkanlığı olmayan bir çamura dönerdi.
DÖRT: Varyantlara karşı da etkili olan aşıların virüslerin mutasyona uğramayan temel antijenlerinden hazırlanması ve bunların da hücresel bağışıklık sağlaması gerekir.
BEŞ: 4-5 doz aşı yaptıranlar üzerine bir bardak soğuk su içebilirler.
NOT: “Kas içine zerk edilen aşıların burun-boğaz yoluyla giren virüslere karşı hangi mekanizmayla koruyucu olacakları” gece yarısı sualine ülkemizin profesör, doçent unvanına sahip filim adamlarından gelen harika cevapları hatırlıyor musunuz?
Kaynak: https://www.pnas.org/doi/suppl/10.1073/pnas.2118312119
Makale adı: Vaccine-induced systemic and mucosal T cell immunity to SARS-CoV-2 viral variants
***
EK 1 (18.5.2022): HİKMET GEÇKİL “Bunu başta yapar ve kefeni koronanın üzerine dikebilirlerdi (mRNA aşıları dahil). Ancak, yapmazlar! Çünkü o zaman varyantlara karşı aşı satamazlardı! Spike mRNA’sını nanopartiküle koyan teknoloji, N genini de neden aynı partiküle koymadı??? Ancak, bu hala mRNA’yı aşı yapmaz.”
Kaynak: https://twitter.com/HikmetGeckil/status/1526797030575718400?s=20&t=zPk4qAsSlckUsTqONY88dg
***
EK 2 (18.5.2022): KORCAN AYATA “Varyant aşıları üretmek gibi bir dertleri olduğunu düşünmüyorum. 1-daha önce mRNA aşısı olanlarda varyant aşısı çalışmıyor. 2-acil kullanım izni için sil baştan klinik deney yapmaları gerekiyor. 3-çoktan ülkelerle 2-3 yıllık aşı anlaşmalarıyla satışları garantilediler.”
Kaynak: https://twitter.com/korcanayata/status/1526815356383285248?s=20&t=zPk4qAsSlckUsTqONY88dg